به انواع آسیبهای که در حین ورزش رخ میدهد، آسیب ورزشی گفته میشود. آسیبهای ورزشی به ورزشکاران محدود نمیشود و هر فردی ممکن است دچار آسیبهای ورزشی شود. افرادی که ممکن است بیشتر در معرض آسیبهای ورزشی شوند، عبارتاند از:
- کلیه ورزشکاران باتجربه
- کلیه ورزشکاران مبتدی
- کودکان
- کارگران کارخانه
- نقاشان
- باغبانان
شایعترین آسیبهای ورزشی
هر جای بدن ممکن است دچار آسیبها ورزشی شود؛ اما شایعترین اعضای که در معرض آسیب و صدمه ورزشی هستند عبارتاند از:
- استخوان
- مفصلها
- عضلهها
- تاندونها
- رباطها
- و سایر قسمتهای بدن
در ادامه آسیبهای ورزشی رایج را به همراه نکات مهمی برای پیشگیری از هر یک از این صدمههای ورزشی خواهیم گفت.
کشیدگی
یکی از رایجترین آسیبهای ورزشی کشیدگی است. در زمان ورزشکردن از تاندون و عضلههای بسیاری استفاده میشود، فرد بیشتر در معرض آسیب کشیدگی میشود. آسیب ورزشی کشیدگی به علت استفاده بیش از حد عضله، استفاده نادرست از عضله و خستگی زیاد رخ میدهد.
شایعترین کشیدگیهای عضلانی
-
- کشیدگی ماهیچههای همسترینگ: به مجموعه سه عضله پشت استخوان و ران همسترینگ میگویند.
- کشیدگی عضله کشاله ران و عضلات چهار سر ران
کشیدگی و آسیب عضلات در بدن باعث میشود فرد دچار درد شدیدی شود و فرد در حرکات عضله محدود میشود.
درمان آسیب ورزشی کشیدگی عضله فقط استراحت است و زمانی که فرد دچار کشیدگی عضله میشود باید مدتی استراحت کند تا مداوا شود.
برای اینکه افراد دچار کشیدگی عضله و تاندونها نشوند باید قبل از هرگونه حرکات کششی بدن گرم شود. در صورت کشیدگی عضلات و عدم توجه به آن ممکن است فرد دچار آسیبهای دیگر نظیر پارگی تاندون، پیچخوردگی وغیره شود.
علائم کشیدگی عضلات
- درد ناگهانی و شدید عضلات
- محدودشدن حرکت
- کبودی، تورم و تغییر رنگ
- احساس گرهخوردگی عضلات
- گرفتگی، سفتی یا اسپاسم عضلات
- احساس ضعف ناگهانی
کشیدگی عضلات خمکننده مفصل ران
عضلههای هم فلکس یا عضلات خمکننده مفصل ران در قسمت بالا و جلو ران قرار دارند. زمانی که فرد وضعیت نشستن مناسبی نباشد یا ساعات زیادی بیحرکت مینشیند؛ باعث میشود این عضلهها سفت، ضعیف و غیرقابلانعطاف شود.
ورزشهای مانند دویدن در سطوح شیبدار، ورزشهای چرخ سریع و استارت ناگهانی هم باعث میشود فرد دچار کشیدگی عضلات خمکننده شود.
در هنگام بلندکردن اندام در بالا و پایینرفتن از پله، نشستن، پیادهشدن از ماشین، دویدن، تغییر جهتهای سریع ممکن فرد در جلو، بالا و کشاله ران دچار آسیب ورزشی کبودی یا کشیدگی شود.
کشیدگی رباط صلیبی قدامی
رباط صلیبی قدامی یکی از لیگامان ACL تثبیتکننده زانو است. تغییر محور و جهت یا کاهش سرعت ناگهانی از جمله شایعترین مواردی است که فرد دچار کشیدگی رباط میشود. آسیبدیدن لیگامانهای داخل زانو باعث میشود:
- فرد در هنگام راهرفتن و پیچیدن دچار عدم ثبات شود،
- زانو دچار ورم میشود.
کشیدگی کشاله ران
عضلههای کشاله ران از قسمت بالایی و درونی ران شروع و تا قسمت داخلی پایین ران و بالای زانو میرسد. با حرکات پهلو به پهلوی ناگهانی، کاهش انعطافپذیری فرد دچار کشیدگی کشاله ران میشود. با کشیدگی کشاله ران فرد در حرکت به سمت پهلو، سوار و پیادهشدن از ماشین دچار درد و کبودی شدید در ناحیه درونی کشاله ران میشود.
پیچخوردگی
رباطها متصلکننده استخوانها به یکدیگر هستند. حرکات اشتباه رباط باعث میشود رباطها به هم بپیچد و باعث دچار آسیب ورزشی پیچخوردگی، کشیدگی یا پاره شدن رباطها شود.
پیچخوردگی ممکن است باعث ضعیفشدن، مستعدشدن، رگبهرگ شدن هم شود.
انواع پیچخوردگی
- مچ پا
- مچ دست
- زانو
- آرنج
- و دیگر نقاط بدن
درمان پیچخوردگی
هر چه پیچخوردگی شدت بیشتری داشته باشد؛ درد بیشتری دارد. شدت درد پیچخوردگی بیشتر از کشیدگی است و زمان بیشتری برای بهبود نیاز دارد. در هنگام پیچخوردگی باید اندامی که پیچخورده است بیحرکت و ثابت نگه دارید.
پیشگیری پیچخوردگی
- حرکات کششی، گرمکردن بدن قبل از ورزش باعث پیشگیری از پیچخوردگی میشود.
- استفاده از زانوبند، مچبند و محافظهای مخصوص باعث پیشگیری از پیچخوردگی میشود.
آسیب به مینیسک زانو
در مفصلهای زانو یکلایه مینیسک، یا منیسک بالشتک مانند از جنس غضروف و به شکل هلال وجود دارد. منیسک به طور طبیعی نقش ضربهگیری برای زانو را بر عهده داد. ضربههای شدید، پیچیدن ناگهانی باعث آسیب ورزشی پارگی و آسیب بهزانو میشود. پارگی منیسک ممکن است با پارگی رباط زانو همراه شود.
علائم پارگی منیسک
-
-
- درد شدید موضعی در اطراف یا داخل زانو
- احساس قفلشدگی زانو
- شنیدن صدای تق مانند در زانو
- تورم متناوب زانو
- تأخیر زانو در هنگام بالارفتن از پله و سربالایی
-
آسیب زانوی پرش کاران
آسیب ورزشی التهاب تاندون کشکک زانو یا زانوی پرش کاران زمانی رخ میدهد که در بافت متصلکننده ماهیچههای ران و کاسه زانو به استخوان پا فرد دچار آسیبدیدگی و التهاب شود. عدم توجه به التهاب تاندون کشکک زانو ممکن است باعث آسیبدیدگیهای حاد بیشتر شود.
علت التهاب تاندون کشکک زانو
- بالا و پایین پریدن مکرر ماند ورزش بسکتبال و والیبال
- با داشتن اضافهوزن ورزش روی سطوح سخت
علائم زانوی پرش کاران
- درد شدید در ناحیه زانو
- درد شدید زیر کاسه زانو
- احساس ضعف و سفتی زانو در بالا و پایینرفتن از پله، پرش وغیره
آسیب ورزشی دررفتگی
زمانی که مفصل از موقعیت طبیعی خود خارج شود و امکان حرکت نداشته باشد فرد به آسیب ورزشی دررفتگی مبتلا شده است. دررفتگی انگشتان، شانه از جمله شایعترین آسیبهای ورزشی دررفتگی است.
علائم دررفتگی
- تورم
- تغییر رنگ
- عدم حرکت مفصل
پیشگیری از آسیب ورزشی
- مرتب ورزش کنید تا بدنتان مقاوم، انعطافپذیر شود.
- قبل از ورزش حتماً از تمرینهای گرمکننده استفاده کنید
- بعد از ورزش حتماً از تمرینهایی سردکننده بدن کنید
- استفاده از لباس و تجهیزات مناسب و ایمنی در هنگام ورزش، کار، تمرین وغیره استفاده کنید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- بدن را تحتفشار زیادی قرار ندهید.
- آب و مایعات زیاد مصرف کنید.
- از فعالیتهای سنگین، ورزش در اوج گرما خودداری کنید.
- برای انجام هر کار و ورزش از شدت و سرعت مناسب توان بدن استفاده کنید.
- در حد توان از تمرینات قلبی عروقی، قدرتی، مقاومتی استفاده کنید.
- در صورت احساس درد و خستگی شدید کار و ورزش متوقف کنید.
سخن آخر
آسیبهای ورزشی فقط مختص به ورزشکاران نمیشود و هر فردی ممکن است در معرض آسیب ورزشی باشد. عضلهها، ماهیچهها و اعضای بدن هر کسی ممکن است دچار صدمه و آسیب بشود، پیچخوردگی، پاره شدن تاندونها، کشیدگی وغیره از جمله آسیبهای ورزشی متداولی است که هر فردی حداقل یکمرتبه دچار این عارضه شده است.
استفاده از ابزار، وسایل و لباس استاندارد مربوط به هر ورزشی و هر کاری شدت صدمه ورزشی را در افراد کم میکند. تمرینهای گرمکردن و سردکردن بدن از جمله مهمترین مواردی است که باید قبل از ورزش و کارهای سخت به آن اهمیت داد تا بدن دچار آسیب ورزشی نشود.